Column gepubliceerd in Aardappelwereld van februari 2020.
Als wij zaken doen met landen in Afrika en Azië vinden we dat we eerlijk handel moeten drijven met de cacao- en koffieboeren. We moeten de boeren een eerlijke prijs betalen voor de producten die ze leveren. De producent wordt hierop door de consument aangesproken. Deze boeren hebben, vaak naar Nederlands voorbeeld, coöperaties opgericht om een vuist te maken. Door samen te werken realiseren ze een goede prijs voor hun producten.
De aardappeltelers in Nederland? Krijgen zij een eerlijke prijs voor hun producten? In het verleden had elk dorp zijn eigen coöperatie. Deze coöperaties zijn uitgegroeid tot multinationals. Hierdoor is de positie van de aardappelteler sterk veranderd. Aardappelen worden geteeld op contract en de inkopende partijen bepalen de prijs. De aardappelteler van nu is een speelbal van de supermarktketens en de aardappelverwerkende industrie.
Het telen op contract heeft voor de aardappelteler voordelen, er is altijd afzet voor zijn oogst. Het nadeel is dat de prijs is gebaseerd op de kostprijs. De marge is gering en niet in verhouding met het risico dat hij loopt. Dat terwijl de aardappelteler de meest kwetsbare partij in de keten is. Onder alle weersomstandigheden en klimaatveranderingen moet hij een goed product leveren. De aardappelteler loopt het grootste risico en ontvangt hiervoor geen risicopremie.
De ketting is zo sterk als de zwakste schakel. De aardappelteler is, zoals eerder aangegeven, de meest kwetsbare schakel in de keten. Hij loopt het risico dat zijn oogst mislukt waardoor de continuïteit van zijn bedrijf op het spel staat. Voor het afdekken van dit risico heeft de aardappelteler weinig mogelijkheden.
Naar mijn mening wordt het tijd om de samenwerking binnen de keten op te zoeken en elkaar iets te gunnen. Alleen door samenwerken kunnen we de huidige problemen oplossen en elkaar een eerlijk deel van de winst gunnen. Een andere oplossing is dat de aardappeltelers zich opnieuw verenigen in coöperaties. We zien dat door samenwerking een betere prijs wordt betaald. Fairtrade, zowel voor chocola als voor aardappelen!